Spina Bifida, omurga ve omuriliğin doğum öncesi dönemde tam olarak gelişmemesi sonucu ortaya çıkan bir nöral tüp defektidir. Hamileliğin ilk haftalarında bebeğin omurgası ve sinir sistemi gelişirken meydana gelen bu durum, omuriliğin açıkta kalmasına veya koruyucu yapıların eksik olmasına neden olur. Doğumda görülen en yaygın doğumsal anomalilerden biri olan Spina Bifida, her çocuğu farklı şekilde etkileyebilir. Bazı bebeklerde hafif seyredebilirken, bazılarında ciddi nörolojik ve ortopedik sorunlara yol açabilir.
Bu yazıda Spina Bifida’nın ne olduğu, belirtileri, tanısı ve tedavi seçenekleri üzerine detaylı bilgiler bulacaksınız.
Spina Bifida Nedir?
“Spina” omurga, “Bifida” ise ikiye ayrılmış anlamına gelir. Yani Spina Bifida, omurganın doğum öncesi dönemde tam olarak kapanmaması anlamına gelir.
Üç temel tipi vardır:
- Spina Bifida Occulta: En hafif formdur. Genellikle belirti vermez. Omurga kemiklerinde küçük bir açıklık vardır ancak omurilik zarar görmez.
- Meningosel: Orta düzeyde bir formdur. Omuriliği saran zarlar, omurgadaki açıklıktan dışarı doğru fıtıklaşır.
- Miyelomeningosel: En ağır formdur. Hem omurilik hem de zarlar omurga açıklığından dışarı çıkar. Bu durum ciddi sinir hasarı ve felce yol açabilir.
Spina Bifida’nın Nedenleri
Kesin nedeni bilinmemekle birlikte, bazı faktörlerin riski artırdığı düşünülmektedir:
- Folat eksikliği (folik asit yetersizliği)
- Genetik yatkınlık
- Diyabet veya obezite
- Hamilelik sırasında bazı ilaçların kullanımı
- Çevresel faktörler
Bu nedenle gebelik öncesi ve sırasında yeterli folik asit alımı, Spina Bifida riskini önemli ölçüde azaltır.
Spina Bifida Belirtileri
Spina Bifida’nın belirtileri, tipine ve ciddiyetine göre değişiklik gösterir.
Hafif Form (Occulta) Belirtileri
- Belde küçük bir gamze, tüylenme veya doğum lekesi
- Genellikle belirti vermez, tesadüfen fark edilir
Orta ve Ağır Formlarda Belirtiler
- Alt ekstremitelerde güçsüzlük veya felç
- Yürüme güçlüğü
- İdrar ve bağırsak kontrolünde sorunlar
- Sırt bölgesinde kese şeklinde çıkıntı
- Skolyoz gibi omurga eğrilikleri
- Hidrosefali (beyinde sıvı birikmesi)
Spina Bifida Nasıl Teşhis Edilir?
Gebelikte Teşhis
- AFP testi: Anne kanında alfa-fetoprotein yüksekliği tespit edilebilir.
- Ultrason: Gebeliğin 2. trimesterinde ayrıntılı ultrasonla omurga incelenir.
- Amniyosentez: Amniyon sıvısında AFP yüksekliği ile tanı desteklenir.
Doğum Sonrası Teşhis
- Fizik muayene ile sırt bölgesinde kese veya anormallikler fark edilir.
- MRI ve BT görüntülemeleri ile omurilik ayrıntılı değerlendirilir.
Spina Bifida’nın Tedavi Seçenekleri
Tedavi süreci, Spina Bifida’nın tipine ve şiddetine bağlıdır. Multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
1. Cerrahi Tedavi
- Miyelomeningosel gibi ağır formlarda doğumdan kısa süre sonra cerrahi müdahale yapılır.
- Amaç, omuriliği korumak ve enfeksiyon riskini azaltmaktır.
- Bazı durumlarda prenatal (doğum öncesi) cerrahi de uygulanabilir.
2. Ortopedik Tedavi
- Ayak deformiteleri, skolyoz veya kalça çıkıkları için ortopedik girişimler yapılabilir.
- Yürüme yardımcıları, ortezler ve tekerlekli sandalye kullanımı gerekebilir.
3. Nörolojik ve Ürolojik Destek
- Hidrosefali için şant operasyonu uygulanabilir.
- Mesane ve bağırsak sorunları için düzenli takip ve tedavi gerekir.
4. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Spina Bifida tedavisinde en kritik alanlardan biri fizyoterapidir. Düzenli rehabilitasyon ile çocukların bağımsızlığı ve yaşam kalitesi artırılır.
Spina Bifida’da Fizik Tedavinin Önemi
Fizik tedavi, Spina Bifida hastalarının yaşamında büyük bir fark yaratır.
- Kas gücünü artırır
- Eklem hareketliliğini korur
- Yürüme becerilerini geliştirir
- Spastisiteyi azaltır
- Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı artırır
Özellikle erken yaşta başlayan fizik tedavi, çocuğun potansiyelini en üst düzeye çıkarır.
Kullanılan Fizik Tedavi Yöntemleri
1. Egzersizler
- Germe ve kuvvetlendirme egzersizleri
- Denge ve koordinasyon çalışmaları
- Yürüme eğitimi
2. Robotik Rehabilitasyon
- Lokomat gibi yürüme robotları sayesinde doğru yürüme paternleri öğretilir.
- El ve kol robotları ile ince motor beceriler desteklenir.
3. Hidroterapi
- Su içinde yapılan egzersizlerle kaslar güçlenir ve eklemlere binen yük azalır.
4. Ergoterapi
- Günlük yaşam aktivitelerinin bağımsız yapılabilmesi için el becerileri geliştirilir.
Spina Bifida ve Yaşam Kalitesi
Spina Bifida yalnızca fiziksel değil, sosyal ve psikolojik açıdan da etki gösterir. Düzenli fizik tedavi ve rehabilitasyon sayesinde çocukların okul hayatına, sosyal aktivitelere ve toplumsal yaşama katılımı kolaylaşır.
Ayrıca ailelerin eğitilmesi, sürecin başarısında kritik rol oynar. Aile, çocuğun evde yapacağı egzersizleri öğrenmeli ve destekleyici rol üstlenmelidir.
Fizik Tedavi İstanbul Merkezi’mizin Yaklaşımı
Fizik Tedavi İstanbul Merkezi olarak Spina Bifida hastaları için kapsamlı bir rehabilitasyon yaklaşımı sunuyoruz.
- Bireysel değerlendirme ve kişiye özel program
- Robotik rehabilitasyon teknolojileri
- Hidroterapi, ergoterapi ve manuel terapi uygulamaları
- Aile eğitimi ve danışmanlık hizmetleri
- Multidisipliner ekip çalışması
Amacımız, her çocuğun bağımsızlık seviyesini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Sonuç olarak,
Spina Bifida, yaşam boyu süren bir durum olsa da doğru tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile hastaların yaşam kalitesi büyük ölçüde artırılabilir. Cerrahi müdahale, ortopedik destek, ürolojik tedavi ve fizik tedavi bir arada yürütüldüğünde, çocukların bağımsızlık kazanması mümkündür.
Fizik Tedavi İstanbul Merkezi olarak bizler, Spina Bifida hastalarının hayata daha güçlü tutunmaları için modern rehabilitasyon yöntemleriyle yanlarındayız.
Detaylı bilgi ve randevu işlemleri için web sitemiz veya telefon numaramız aracılığı ile bizlere ulaşabilirsiniz. Sağlıklı günler dileriz.