Parkinson özellikle yaşlılıkta sıkça görülen, dopamin eksikliği nedeniyle olduğu düşünülen ilerleyici bir nörolojik hastalıktır. İlk belirtiler olarak titreme, hareket sorunları gibi belirtilerle kendini gösterir ve zamanla günlük yaşamdaki bağımsızlığı azaltarak kişinin yaşam kalitesini düşürür.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon, parkinson tedavisinde oldukça önemli yere sahiptir. Hastaların hareket açıklığını korumayı, kas gücünü arttırmayı ve yaşam kalitesini geliştirmeyi hedefler. Bu yazımızda, parkinson hastalığını, belirtilerini, tedavi seçeneklerini ve günlük yaşamdaki etkilerini ele alacağız.

Parkinson Hastalığı Nedir?

Parkinson hastalığı, beyindeki dopamin üreten hücrelerin zamanla veya çeşitli sebeplerle hasar alması ve azalması sonucu ortaya çıkan ciddi ve ilerleyici bir sinir sistemi hastalığıdır. Dopamin seviyesinin azalmasıyla birlikte, beyin ve kaslar arasındaki iletişim zayıflar ve çeşitli hareket bozuklukları ortaya çıkar.

Parkinson Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Parkinson hastalığı hastalığın ilerleme seviyesine göre kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. İlk başta titreme gibi hafif semptomlarla kendini gösteren Parkinsonun belirtileri zamanlar ciddileşebilir ve günlük yaşamı zorlaştırabilmektedir. En yaygın parkinson belirtileri ise şöyle sıralanabilir:

• Ellerde ve uzuvlarda titremeler (dinlenme sırasında daha belirgin)
• Hareketlerin yavaşlaması
• Kas sertliği
• Hareket kısıtlılığı
• El yazısının küçülmesi
• Maske yüz denilen ifadesiz surat
• Denge ve koordinasyon bozukluğu
• Reflekslerin zayıflaması
• Adım mesafesinin azalması

Parkinson Neden Olur ?

Parkinson hastalığının neden olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak çeşitli genetik ve çevresel faktörlerin etkisi ile beyindeki dopamin üreten hücrelerin zarar görmesi ve azalmasıyla ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Parkinson Nasıl Teşhis Edilir ?

Parkinson tanısında öncelik hastanın detaylı hikayesinin alınması ve iyi bir nörolojik muayenedir. Muayene sonrasında kesin tanı için MRI, BT gibi görüntüleme yöntemleri tercih edilirken parkinsona özgü DATScan da kullanılabilmektedir. Ayrıca hastanın levadopa ilaçlarına yanıt verip vermemesi de hastalığın teşhisinde önemlidir.

Parkinson Hastalığında Fizik Tedavinin Önemi

Parkinson hastalığı ilerleyici bir hastalık olduğu için, erken dönemde başlanan fizik tedavi, hastaların hareket kabiliyetini uzun süre korumasına yardımcı olur.

Fizik tedavi ve rehabilitasyonun Parkinson hastalarına sağladığı faydalar şunlardır:

• Kas sertliğini azaltır ve hareket kabiliyetini artırır.
• Dengeyi geliştirerek düşme riskini azaltır.
• Postürü iyileştirerek kamburluğu önler.
• Bağımsız hareket etme becerisini arttırır.

Parkinson Hastalarında Fizik Tedavi Yöntemleri

Fizik tedavi programı, hastanın hastalığın hangi aşamasında olduğuna ve kişisel ihtiyaçlarına göre planlanır. Parkinson hastalarında en sık kullanılan fizik tedavi yöntemleri ise şunlardır:

• Denge ve Koordinasyon Egzersizleri: Parkinson hastalarında denge bozukluğu en yaygın sorunlardan biridir. Denge egzersizleri, düşme riskini azaltarak hastanın günlük yaşamdaki bağımsızlığını artırır.
• Germe Egzersizleri: Kas sertliği Parkinson hastalarında hareket kabiliyetini sınırlayan en büyük sorunlardan biridir. Germe ve esneme egzersizleri ile kasların esnekliği artırılır ve ağrı azaltılır.
• Güçlendirme Egzersizleri: Parkinson hastalarında kasların zayıflaması hareket kabiliyetini daha da kısıtlayabilir. Kas güçlendirme egzersizleri, hastaların daha bağımsız hareket etmesini sağlar.
• Robotik Rehabilitasyon: Teknolojinin gelişmesiyle birlikte Parkinson hastalarının hareket yeteneklerini geliştirmek için robotik rehabilitasyon uygulamaları giderek yaygınlaşmaktadır.

Parkinson Hastaları İçin Günlük Yaşam Önerileri

Fizik tedavinin yanı sıra, Parkinson hastalarının günlük yaşamda dikkat etmeleri gereken bazı önemli noktalar vardır. Bu önemli noktalar ise şöyle sıralanabilir:

• Dengeli ve sağlıklı beslenmek  
• Düzenli fiziksel aktivite yapmak
• Evde kaygan yüzeylerden kaçınmak ve düşmelere karşı önlem almak
• Büyük adımlar atarak ve tempolu yürümek

Sonuç olarak,

Parkinson hastalığı ilerleyici bir hastalık olmasına rağmen, erken dönemde başlanan fizik tedavi ve rehabilitasyon programları ile hastaların yaşam kalitesi artırılabilir. Denge ve koordinasyon egzersizleri, güçlendirme hareketleri ve robotik rehabilitasyon, hastaların bağımsız hareket edebilmesine yardımcı olur. Düzenli fizik tedavi ile hastaların günlük yaşam aktivitelerini daha rahat yapmaları sağlanabilir.

Fizik Tedavi İstanbul Merkezi olarak, Parkinson hastalarına özel rehabilitasyon programlarımız ile hareket kabiliyetlerini artırmalarına yardımcı oluyoruz. Detaylı bilgi almak ve randevu işlemleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Parkinson hastalığı sadece yaşlılarda mı görülür?
Hayır, Parkinson genellikle 60 yaş ve üzeri kişilerde görülse de, erken başlangıçlı Parkinson hastalığı 40 yaş altındaki bireylerde de ortaya çıkabilir.  

2. Parkinson hastaları neden donuk yüz ifadesine sahip olur?
Parkinson hastalarında “hipomimi” olarak adlandırılan donuk yüz ifadesi, kas sertliği ve hareket yavaşlığı nedeniyle ortaya çıkar. Beyindeki dopamin eksikliği, yüz kaslarının yeterince çalışmasını engeller, bu da kişinin ifadesiz görünmesine yol açar.

3. Parkinson hastalığı sadece titreme ile mi kendini gösterir?
Hayır, Parkinson hastalığının en bilinen belirtisi titreme (tremor) olsa da, hastalık hareket yavaşlığı, kas sertliği, denge kaybı ve yutma güçlüğü gibi birçok farklı belirtiyle kendini gösterebilir. Bazı hastalarda titreme hiç görülmezken, hareket kısıtlılığı ve postür bozuklukları daha belirgin olabilir.

4. Parkinson hastalığı tamamen tedavi edilebilir mi?
Şu anda Parkinson hastalığını tamamen iyileştiren bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak ilaç tedavileri, fizik tedavi, derin beyin stimülasyonu (DBS) gibi yöntemlerle hastalığın semptomları büyük ölçüde kontrol altına alınabilir ve hastaların yaşam kalitesi artırılabilir.