Fizik tedavi; kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları, nörolojik hastalıklar, ortopedik sorunlar ve kronik ağrılar gibi birçok durumda güvenle uygulanabilen etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak her sağlık uygulamasında olduğu gibi, fizik tedavinin de bazı durumlarda sakıncalı veya ertelenmesi gereken koşulları vardır.

Pek çok hasta fizik tedaviye başlamadan önce “herkese uygulanabilir mi?”, “bazı durumlarda riskli olabilir mi?” gibi soruların yanıtını arar. Bu yazımızda, fizik tedavinin hangi durumlarda uygulanmaması gerektiğini, hangi hastaların dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini ve tedaviye engel teşkil eden koşulları detaylıca ele alacağız.

Fizik Tedavi Nedir ve Neden Yapılır?

Fizik tedavi, hareket kabiliyetini artırmak, ağrıyı azaltmak, kas gücünü geliştirmek, dengeyi ve postürü düzeltmek amacıyla uygulanan tıbbi bir tedavi yöntemidir. Temel amacı; hastanın yaşam kalitesini artırmak ve bağımsızlığını desteklemektir.

Fizik tedavi uygulamaları şunları içerebilir:

  • Egzersizler
  • Elektroterapi (TENS, ultrason, lazer)
  • Manuel terapi
  • Robotik rehabilitasyon
  • Duruş ve yürüme eğitimi

Her ne kadar bu uygulamalar genellikle güvenli olsa da, bazı özel sağlık durumlarında dikkatli olunması gerekir.

Fizik Tedavinin Uygulanmaması Gereken Durumlar

Her bireyin sağlık durumu farklıdır. Bu nedenle fizik tedaviye başlamadan önce detaylı tıbbi değerlendirme yapılmalıdır. Aşağıdaki durumlar, fizik tedavinin tamamen veya geçici olarak uygulanmaması gereken başlıca durumlardır:

Aktif Enfeksiyon Durumları

  • Ateşli hastalıklar, vücutta aktif enfeksiyonlar (gribal enfeksiyon, zatürre, idrar yolu enfeksiyonu gibi) fizik tedaviye geçici olarak engel olabilir.Özellikle elektroterapi cihazlarının kullanımı, bu süreçte vücudun bağışıklık tepkisini zorlayabilir.

Kanser ve Maligniteler

  • Kontrolsüz veya aktif kanser hastalarında bazı fizik tedavi yöntemleri (derin ısıtıcılar, elektriksel uyarılar) tümör hücrelerinin yayılımına neden olabileceğinden sakıncalı olabilir. Ancak bazı onkolojik durumlarda, uzman kontrolünde dikkatli ve uygun yöntemlerle fizik tedavi yapılabilir.

Derin Ven Trombozu (DVT) ve Emboli Riski

  • Bacak damarlarında pıhtı oluşmuş hastalarda, fizik tedavi ile dolaşımın artırılması pıhtının yerinden kopmasına ve akciğer embolisi gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle tedavi ertelenmeli veya hekim onayıyla özel protokoller uygulanmalıdır.

Kalp Yetmezliği ve Ciddi Kardiyak Problemler

  • Ciddi kalp yetmezliği, ritim bozuklukları veya yeni geçirilmiş kalp krizi gibi durumlarda, bazı egzersizler ve cihazlar kalbi zorlayabilir. Bu hastalar önceden kardiyoloji tarafından değerlendirilmelidir.

Hipotansiyon veya Hipertansiyon Atakları

  • Çok düşük ya da kontrolsüz yüksek tansiyon değerlerine sahip hastalarda fiziksel egzersizler risk oluşturabilir. Değerler normale dönene kadar fizik tedavi ertelenmelidir.

Gebelikte Uygun Olmayan Uygulamalar

  • Hamilelik döneminde bazı elektroterapi yöntemleri, özellikle bel ve karın bölgesine uygulananlar riskli olabilir. Ancak gebelere özel egzersiz ve manuel terapi programları güvenle uygulanabilir.

Açık Yaralar, Cilt Enfeksiyonları ve Deri Hastalıkları

  • Fizik tedavi sırasında kullanılan cihazlar ve uygulamalar açık yaralarla temas ettiğinde enfeksiyon riskini artırabilir. Cilt tamamen iyileşmeden bazı tedavi yöntemlerinden kaçınılmalıdır.

Epilepsi (Sara) Hastalığı

  • Epilepsisi olan bireylerde bazı uyarıcı cihazlar (elektroterapi gibi) nöbeti tetikleyebilir. Hastalığın kontrol altında olması ve nöroloji onayı ile tedaviye başlanmalıdır.

Geçici Olarak Ertelenmesi Gereken Durumlar

Bazı sağlık problemleri fizik tedaviyi tamamen engellemese de, kısa süreli olarak erteleme gerektirir:

  • Ameliyat sonrası dikişler henüz iyileşmemişse
  • Şiddetli baş dönmesi veya bayılma şikayetleri varsa
  • Akut bel fıtığı krizi geçiriliyorsa
  • Yorgunluk, aşırı halsizlik veya genel durum bozukluğu varsa

Bu durumlar ortadan kalktığında, uygun tedavi planı oluşturularak yeniden fizik tedaviye başlanabilir.

Fizik Tedaviye Başlamadan Önce Nelere Dikkat Edilmelidir?

Uzman Hekim Değerlendirmesi: Fizik tedaviye başlamadan önce hastanın tıbbi geçmişi, mevcut hastalıkları ve kullandığı ilaçlar detaylı şekilde sorgulanmalıdır.

Gerekli Tahlil ve Görüntüleme Yöntemleri: Bazı durumlarda kan tahlili, röntgen, MR, EKG gibi tetkikler yapılarak tedaviye uygunluk değerlendirilmelidir.

Kişiye Özel Planlama: Her bireyin sağlık durumu ve ihtiyaçları farklıdır. Bu nedenle fizik tedavi standart değil, bireysel olarak planlanmalıdır.

Fizik Tedavi Uygulamalarında Alternatif Yöntemler

Bazı hastalarda klasik fizik tedavi yöntemleri uygun değilse, alternatif yaklaşımlar tercih edilebilir:

  • Su terapisi (hidroterapi): Eklemlere yük binmeden egzersiz imkanı sunar.
  • Solunum terapisi: Özellikle kalp-akciğer rahatsızlığı olanlarda tercih edilir.
  • Hafif manuel terapi teknikleri veya gevşeme egzersizleri alternatif olarak uygulanabilir.

Sonuç olarak,

Fizik tedavi, çoğu zaman etkili ve güvenli bir iyileşme yöntemidir. Ancak bazı sağlık durumlarında dikkatli olunmalı, gerekirse tedavi ertelenmeli veya uygun alternatiflerle planlanmalıdır. Sağlık her zaman bireysel bir yolculuktur ve tedavi süreci de buna uygun şekilde kişiselleştirilmelidir.

Eğer fizik tedaviye ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız ancak aklınızda soru işaretleri varsa, Fizik Tedavi İstanbul Merkezimizle web sitemiz ya da telefon numaramız aracılığıyla iletişime geçerek güvenli bir değerlendirme sürecinden geçebilirsiniz.

SIKÇA SORULAN SORULAR

1. Fizik tedavi herkese uygulanabilir mi?

Hayır. Fizik tedavi çoğu birey için güvenlidir ancak bazı sağlık durumlarında uygulanması sakıncalı olabilir.

2. Hangi hastalıklar fizik tedaviye engel olabilir?

Aktif enfeksiyonlar, kontrolsüz kanser, derin ven trombozu (DVT), ciddi kalp problemleri ve açık yaralar fizik tedaviye geçici veya kalıcı engel oluşturabilir.

3. Hamilelikte fizik tedavi yapılabilir mi?

Evet, ancak bazı cihazlar ve uygulamalardan kaçınılmalıdır. Gebelere özel egzersiz ve manuel terapi teknikleri güvenle kullanılabilir.